Intii lagu guda jiray shir siyaasadeed oo Isniintii ka dhacay Nairobi, hogaamiyaha isbaheysiga. Raila Odinga, ugu baaqay xukuumadda uu hoggaamiyo Ruto inay is casisho, isagoo ku tilmaamay mid aan sharci ahayn.
“Ma aqoonsanin Mr. William Ruto inuu yahay madaxweynaha Kenya, si la mid ah ma aqoonsanin mas’uuliyiin isaga kula jira,” Raila ayaa u sheegay taageerayaashiisa.
Isbahaysigu wuxuu leeyahay dalbaday in hay’ad madax-banaani ay fuliso a Hantidhawrka dambi baadhista ee natiijada madaxtooyada. Waxa ay diiday qorshaha maamulka Ruto ee ah in uu hogaamiyo dib u habeynta IEBC marka ay mas’uuliyiinta hadda shaqada ka fariistaan ama ay is casilaan.
Wicitaanki Raila ee Kamukunji Grounds. pic.twitter.com/4qsYga2kG8
– NTV Kenya (@ntvkenya) Janaayo 23, 2023
“Waxaan dalbaneynaa in Kenyanka laftooda ay dib u dhisaan jirka ka dib wada tashi buuxa oo cadaalad ah,” ayuu yidhi.
Intaa waxaa dheer, Raila waxa uu sheegay in isbahaysigu aanu danaynayn in Ruto uu ka qaybgalo wax wada hadal ah oo siyaasadeed. “Ma doonayo in aan is gacan qaadno Ruto,” ayuu yiri isaga oo tixraacaya heshiiskii nabadeed ee madaxweynihii hore ee Uhuru Kenyatta 2018.
Maxaa keenay ku dhawaaqista Raila?
Isbaheysiga ayaa todobaadkii hore war ka soo saaray nin lagu eedeeyay inuu qariyay magaciisa oo ka tirsan guddiga doorashada kaasoo sheegay in uu hayo cadeymo muujinaya wax isdaba marin iyo in doorashada la xaday si uu ugu guuleysto Ruto.
Mid ka mid ah hoggaamiyeyaasha isbahaysiga, Jeremiah Kioni, dukumentiyada la soo xigtay ee uu bixiyay sirta isagoo ku andacoonaya in Raila uu ku guuleystay codad dhan 8,170,353 (57.3), halka Ruto uu sida muuqata helay 5,915,973 (41.66%).
Sido kale wariyaha ayaa ku andacoonaya in gudoomiyaha gudiga doorashada Wafula Chebukati uu shacabka u gudbiyay natiijooyin been abuur ah, iyadoo 59% natiijadii laga keenay dalka aan la xaqiijin.
Isbaheysiga ayaa sidoo kale ku andacoonaya in qofka sirta faafiyay uu shaaca ka qaaday in in ka badan 1,000 isticmaale oo aan diiwaan gashaneyn, kuwaas oo aan la xaqiijin karin aqoonsigooda, ay ka soo direen foomamka natiijada madaxtinimo ee cinwaanada IP-ga ee dalka dibaddiisa si natiijadii asalka ahayd loo adeegsado.
Jawaabta Ruto
Madaxweyne William Ruto wuu qoslay Codsiyada Raila iyo codbixinta ayaa lagu shubtay eedeymo, isaga oo lagu eedeeyay inuu isku dayay inuu ku qasbo gacan qaad siyaasadeed kadib markii looga adkaaday doorashada.
Ruto ayaa sheegay inuu sameyn doono oo aan u hogaansamin dalabaadka siyaasiga ay isku hayaan. Wuxuu ku celceliyay in IEBC ay fulisay doorasho hufan, xor iyo xalaal ah iyo in maxkamada sare ay taageertay guushiisa ka dib markii Raila uu ka horyimid.
Dowladda Kenya ma noqon doonto mid loo mad-madow geliyo si ay ugu adeegto danaha dhowr qof, qoysaska, iyo ganacsigooda
“Iska ilow gacan-qaadka, waan arki karnaa taas waa waxa aad rabto. Taasi waa riyo,” Ruto ayaa yiri isaga oo u jawaabaya Raila.
Ruto, oo dhawaan socdaal ku maray Galbeedka Kenya – oo ah halka uu Raila ku xooggan yahay siyaasadda – si uu taageero u raadsado, ayaa ku eedeeyay ninka ay isku hayaan inuu yahay nin madow.
“Dowladda Kenya ma noqon doonto mid lagu maja-xaabiyo si ay ugu adeegto danaha dad yar, qoysaska, iyo ganacsiyadooda,” ayuu yiri Ruto.
“Ma waxaad u malaynaysaa inaad igu cadaadin karto gacan-qaadka? Waad riyoonaysaa,” Madaxweyne Ruto ayaa u sheegay Raila pic.twitter.com/7sCTNIpdGT
– Citizen TV Kenya (@citizentvkenya) Janaayo 23, 2023
Waqtiyo adag oo siyaasadeed ayaa soo socda
Brian Wanyama oo ah falanqeeye siyaasadeed ayaa sheegay in xasiloonida Kenya ay halis gali doonto hadii aan xal waara loo helin dhawaan taasina ay caqabad ku noqon doonto awooda maamul ee Ruto.
“Raila iyo Ruto waa in ay u hadlaan xasiloonida siyaasadeed ee dalka,” Wanyama ayaa sidaas yidhi.
Waxa uu intaa ku daray in kaliya is-gacan siyaasadeed oo dhexmara Raila iyo Ruto uu bogsiin karo kala qaybsantay kadib doorashadii madaxtooyada ee lagu murmay ee 2022.
“Labada hogaamiye waa in ay ku heshiiyaan isgacan siyaasadeed si dalka loo bogsiiyo.
Xigasho: The Africa Report